Welke verhalen worden er verteld over de crises waar wij nu midden in zitten en deel van uitmaken? En welke verhalen bieden echt verheldering in een wereld vergeven van misleidende verhalen?
De redactie van het tijdschrift Tenachon, themamagazine voor dialogisch leren met bronnen van joodse wijsheid, heeft zich die vraag ook gesteld, en gaat in vijf bijdragen vanuit divers perspectief in op deze vraagstelling.
In het nummer komen onder andere aan het woord de judaïci Leo Mock, Henk Scholder & Niek de Wilde, filosoof Chris Doude van Troostwijk en cabaretier Maarten van den Berg.
Als voorproefje treft u in licht gewijzigde vorm mijn bijdrage aan: ‘Leven in waarheid: twee theo-poëtische visies op crises van deze tijd.’ Daarin ga ik in gesprek met de the-antropologen Niek Schuman en Erik Borgman.
Het nummer van Tenachon 48 komt uit in december 2020. U kunt een proefexemplaar bestellen of een abonnement nemen.
Esprit de la Finesse: werkplaats voor dialogisch leren en spelen met spirituele bronteksten; M: 06-19152639; T: 030-2715638; E: bwp.vdberg@ziggo.nl; W: www.basvandenberg.org;
Publicist Joodse wijsheid en grafisch
kunstenaar Marcus van Loopik heeft een bijzonder boek geschreven over de
urgente en actuele problematiek van onze zorg voor de aarde aan de ene en onze
bezorgdheid over hoe wij mensen met onze leefomgeving omgaan aan de andere
kant. Het boek heeft als titel ‘Leven en laten leven. Ecologie en de Joodse
traditie’. Uitgekomen bij Mastix Press in Amsterdam.
Het is een boek vol verhalen en gedachten uit
de rijke Joodse verhaal- en verbeeldingstraditie. Van Loopik put uit een schat
aan bronnen uit Talmoed en Midrasj en belicht van daaruit de existentiële,
morele en spirituele vragen waar de wereldwijde klimaatcrisis ons voor stelt.
Eén verhaal als voorbeeld:
‘Op een dag kwam Choni de Cirkelmaker langs
een weg en zag een man die een Johannesbroodboom plantte. Hij vroeg hem: ‘Na
hoeveel jaar zal hij vrucht dragen?’ Hij antwoordde: ‘Over zeventig jaar.’ ‘Ben
je er dan zeker van dat je na zeventig jaar nog in leven bent?’ De man
antwoordde hem: ‘Ik trof de wereld aan met Johannesbroodbomen. Zoals mijn
vaderen (die) voor mij geplant hebben, zal ook ik (ze) planten voor mijn
kinderen.’ (Babylonische Talmoed)
Marcus van Loopik wil met zijn boek een
bijdrage leveren aan de dialoog en het debat over een betere, meer dier- en mensvriendelijke,
groenere, en vreedzame wereld.
Dag liefhebbers van samen spelen & samen zin ontdekken,
Als docenten bibliodrama en muzisch werken met religieuze bronteksten zijn Cocky Fortuin van der Spek en Bas van den Berg al sinds zes jaar betrokken bij een Opleiding Begeleider Bibliodrama.
Wij hopen in het najaar met de 4e lichting voor deze Opleiding te starten. En we zoeken daar nog deelnemers voor. Het leek ons goed jullie daarover te informeren, want wellicht kennen jullie belangstellenden in jullie netwerk die deze Opleiding ook graag zouden willen volgen.
De Opleiding zoals die nu is, verkent vooral verhalen uit de bijbel. Maar wij ontdekken dat deze werkwijze ook veel potentieel heeft voor het verkennen van teksten en bronverhalen uit diverse andere religieuze en levensbeschouwelijke tradities. Onze speelse werkwijze kan op een geheel eigen en krachtige manier bijdragen aan de interlevensbeschouwelijke dialoog.
Zo hebben we dat het afgelopen jaar bijvoorbeeld mogen
ervaren tijdens een workshop op 27 januari van het Emoena-leer
project te midden van een heel diverse groep in de Liberaal joodse
synagoge in Amsterdam. Om een indruk te geven van hoe deze opleiding doorwerkt,
de stem van één van de deelneemsters de afgelopen twee jaar:
De opleiding tot begeleider bibliodrama is een soort ‘Gesamtkunst’. We leren allereerst te spelen. De
foto is er een weerslag van. Maar veel is ook niet te zien op de foto. Onder
andere de zorgvuldige opbouw van werkvormen achter dit spel, die ons stap voor
stap de betrokkenheid en de overgave inlokte. De rijkdom aan spelvariaties, elk
met eigen mogelijkheden en aandachtspunten, krijgen we al doende
aangereikt.
Ontmoeting Mozes en de Oneindige, met het volk als getuige
We leren om te kijken. Tafels en stoelen zijn omgebouwd
tot ‘berg’. De dynamiek van ‘de natuurkrachten’ versterkt de kracht in de
verschijning van ‘de Eeuwige’. De verwachting van ‘Mozes’ (zittend op de tafel)
vormt een stille kern van ontvankelijkheid. Zo leren we ook dat
bibliodrama begeleiden vooral een kwestie is van het scheppen van voorwaarden
tot creativiteit, lichaamstaal en interactie.
Bibliodrama nodigt uit om iets van ons levensverhaal in
een oud verhaal te beleven. Hoe het verhaal tot ons komt, is nooit van te voren
vast te stellen. We krijgen ruimte om een open toekomst in te kijken en nieuwe
stappen te zetten. Voor mij is deze opleiding één lange uitnodiging om mezelf
beter te leren kennen en nieuwe mogelijkheden te ontdekken, en dat door de
ontmoeting met docenten, groepsgenoten en de oude verhalen. Ik leer gaandeweg
in te gaan op deze uitnodiging en antwoord te geven. Ik leer om daadwerkelijk
leiding te geven aan bibliodrama.
Neely de Ronde is docent
geschiedenis en levensbeschouwing aan het Rijnlands Lyceum te Oegstgeest,
opgeleid als begeleider bibliodrama bij het Centrum voor Bibliodrama.
Wij hopen dat de ervaringen van deelnemers aan de Opleiding
Begeleider Bibliodrama jullie een indruk geeft van wat deze Opleiding kan
betekenen.
In het voorjaar van 2020 is een boek verschenen onder bovenstaande titel. Draagt religie bij tot geweld met haar aanspraken op waarheid en eenheid? Of belichaamt religie juist het verzet tegen maatschappelijk en politiek geweld in naam van compassie en rechtvaardigheid? Een keur van kenners uit Jodendom,christendom en islam buigen zich over deze vragen in deze bundel interlevensbeschouwelijke beschouwingen. De studies bieden nieuwe aanknopingspunten om in gesprek te gaan over bronnen van geweld in religie en moderniteit.
In deze bundel schreef ik een bijdrage vanuit mijn bibliodramapraktijk. Met een internationale groep hebben we het ironische profetenboek Jona gelezen en gespeeld tegen de achtergrond van het gedenken van de Grote Oorlog 1914-1918 in Yper en omstreken. Een heel bijzonder en leerzaam gebeuren.
Geloven in geweld? (2020) Eric Ottenheijm, Leon Mock en Simon Schoon (red.) Soest: Boekscout.
